جویشگر علمی فارسی

http://elmnet.ir

علم نت چیست؟

علم نت یک جویشگر علمی فارسی است که با رویکردی شبیه به گوگل اسکالر و با تمرکز بر اسناد علمی فارسی طراحی شده است. این جویشگر سایت های نمایه کننده اسناد علمی مانند مگیران، نورمگز، SID.ir، ensani.ir، سیویلیکا، ایرانداک و همچنین سایت های اصلی نشریات علمی پژوهشی را ایندکس کرده و در قالب یک جویشگر تخصصی و یکپارچه در اختیار پژوهشگران قرار می دهد.
این جویشگر با تلاش مجموعه ای از متخصصین شرکت فناوری اطلاعات دادگان کاوند فهیم از واحدهای فناور مستقر در مرکز رشد دانشگاه قم طراحی و پیاده سازی شده است. علم نت همزمان با برگزاری اولین همایش ملی جویشگر بومی در بهمن ماه 1394 آغاز به کار کرده است.

چرا به علم نت نیاز است؟

در حال حاضر وبسایت های متعددی در بستر وب وجود دارند که به نمایه سازی پژوهش های علمی کشور شامل مقالات، کتاب ها و پایان نامه ها می پردازند. در ادامه به برخی از این وبسایت ها اشاره می شود:

• پایگاه هایی همچون نورمگز، مگیران، sid و پرتال جامع علوم اسلامی به نمایه سازی مقالات علمی منتشر شده در مجلات علمی کشور می پردازند.
• اغلب مجلات عملی دارای سایت اختصاصی برای خود می باشند که در آن مقالات پذیرفته شده را به صورت رایگان در اختیار پژوهشگران قرار می دهند.
• پژوهشگاه ایرانداک در سامانه ای با نام گنج به نمایه سازی پایان نامه های دانشجویی می پردازد.
• پایگاه سیویلیکا به عنوان نمایه کننده مقالات منتشر شده در کنفرانس ها شناخته می شود.
• اطلاعات کتابهای چاپ شده در کشور در سایت ketab.ir و سایت های کتابفروشی همچون ادینه بوک و فردا بوک قابل دسترس است.
• معمولا اطلاعات پایان نامه های دانشجویان هر دانشگاه در سایت رسمی دانشگاه ها قابل دسترسی می باشد.

این وبسایت ها از جنبه های مختلف با یکدیگر تفاوت هایی دارند. جنبه های مانند:

• ارائه سرویس رایگان یا پولی
• نوع مستندات (مقاله کنفرانس، مقاله نشریه، کتاب، پایان نامه)
• کامل بودن مستندات (به عنوان مثال پوشش بخشی از مقالات یک نشریه)
• موضوع مستندات (علوم مهندسی، انسانی و اسلامی، پزشکی و ...)
• کیفیت امکانات ارائه شده به پژوهشگر به خصوص جستجو سریع و مناسب در منابع
• رتبه در جویشگرهای عمومی مانند گوگل

با وجود این پایگاه های متعدد که در حال ارائه خدمات به پژوهشگران می باشند اما تفاوت ها و کاستی های محتوایی، فنی و مالی شرایطی را ایجاد کرده است که پژوهشگران نه امکان اعتماد کامل به یک سامانه را دارند و نه اینکه می توانند از یک سامانه به صورت کامل صرفه نظر کنند. از این رو نبود سامانه ای جامع که امکان جستجو دقیق، با کیفیت و یکپارچه را در کلیه منابع علمی فراهم کند کاملا احساس می شود. هدف از طراحی علم نت، ایجاد یک جویشگر علمی در زبان فارسی است که با خزش هدفمند سایت های علمی و ادغام نتایج مشابه، یک درگاه یکپارچه و جامع را برای دسترسی به منابع علمی فراهم می کند.

نمونه‌هایی از ناهماهنگی محتوایی در بین پایگاه‌های نمایه کننده مستندات علمی

مجله علمی پژوهشی حکیم

• این مجله در وب‌سایت رسمی خود مقالات منتشرشده از سال 84 تا 94 را به‌صورت رایگان در اختیار پژوهشگران قرار می‌دهد.
• وب‌سایت magiran اطلاعات مقالات این مجله را از سال 78 تا 94 نمایه کرده است اما فایل دانلود مقالات این مجله را از سال 84 به بعد در اختیار دارد و با هزینه اشتراک این اسناد را در اختیار مخاطبان قرار می‌دهد.
• وب‌سایت مدلایب تنها مقالات سه سال اخیر این مجله را به‌صورت رایگان ارائه می‌کند
• پایگاه نشریات ادواری ایران وابسته به مرکز منطقه‌ای اطلاع‌رسانی و علوم و فناوری مقالات این مجله را از سال 77 تا 90 در اختیار دارد و این مقالات را به ازا دریافت وجه اشتراک به مخاطبان عرضه می‌کند

مجله آفاق امنیت

این مجله دارای وب‌سایت اختصاصی نیست و در وب‌سایت‌های نورمگز، مگیران و SID به ترتیب زیر نمایه شده است:

• در وب‌سایت نورمگز: مقالات سال 86 تا 91 نمایه شده است.
• وب‌سایت مگیران: مقالات سال 89 تا 92 نمایه شده است.
• در وب‌سایت SID: مقالات سال 90 و 91 نمایه شده است.

همان‌گونه که مشخص است در بسیاری از موارد نمی‌توان به‌صورت جامع از طریق یک درگاه واحد به کلیه اسناد علمی دسترسی پیدا کرد و پژوهشگران برای بررسی اسناد علمی مجبور به بررسی وب‌سایت‌های متعدد نمایه کننده نشریات هستند.

برخی قابلیت های جویشگر علم نت

در این قسمت به معرفی برخی ویژگی ها و قابلیت های نسخه 1.0 جویشگر علم نت که با توجه به ملاحظات مطرح شده در قسمت های قبل طراحی شده است می پردازیم:

جامع ترین بانک منابع علمی فارسی منتشر شده در وب.

تاکنون بیش از 2 میلیون سند علمی شامل پایان نامه ها و مقالات منتشر شده در کنفرانس ها و نشریات در این جویشگر ایندکس شده است. علم نت با بررسی هوشمند اطلاعات، همپوشانی اسناد علمی در سایت های مختلف را شناسایی کرده و تلاش می کند تا یک بانک جامع و بدون اسناد تکراری را در اختیار کاربر قرار دهد.

نمایش تعداد نسخه های یافته شده از یک مقاله در سایت های مختلف نمایه کننده اسناد علمی

جستجوی یکپارچه، استاندارد و قوی در منابع علمی

علم نت با فراهم کردن امکان جستجوی ساده و پیشرفته و همچنین امکان محدود کردن نتایج پس از انجام جستجو یک جستجوی استاندارد و قوی را در اختیار پژوهشگران قرار داده است.

دسترسی حداکثری به منابع علمی رایگان

به منظور بهره وری حداکثری در فرایند پژوهش، در صورت شناسایی فایل رایگان در هر یک از سایت های نمایه کننده اسناد علمی، علم نت لینک دانلود رایگان مقالات را در اختیار پژوهشگران قرار خواهد داد. به این ترتیب برای پژوهشگر از نظر زمان و هزینه صرفه جویی انجام خواهد شد. همانگونه که در تصویر زیر نمایش داده شده است لینک دانلود رایگان مقاله از سایت اصلی مجله در اختیار پژوهشگر قرار داده شده است.

قرار دادن لینک دانلود رایگان مقاله در اختیار پژوهشگر (در صورت وجود فایل رایگان)

نمایش هوشمند کلیدواژه های مرتبط با یک موضوع خاص

از انجا که ممکن است پژوهشگران جوان با تمام کلیدواژه‌های مرتبط با حوزه فعالیتی خود آشنا نباشند، پیشنهاد کلیدواژه‌هایی که با عبارت مورد جستجو کاربر با وجود تفاوت‌های لفظی و معنایی از نظر کاربردی در یک حوزه قرار می‌گیرند می‌تواند به عنوان درگاهی برای افزایش آکاهی آنان از حوزه پژوهشی خود باشد. این پیشنهادها به صورت هوشمند و با توجه به عبارت مورد جستجوی کاربر به وی پیشنهاد می شود. در تصویر زیر کلیدواژه‌های مرتبط با عبارت "اعتیاد به اینترنت" به کاربر پیشنهاد شده است.

نمایش هوشمند کلیدواژه های هم استفاده با عبارت مورد جستجوی کاربر

پیشنهاد هوشمند زیر موضوعات مرتبط با عبارت کاربر

در صورتی که جویشگر عبارت مورد جستجوی کاربر را به عنوان یک موضوع کلی شناسایی کند، لیستی از زیر موضوعات را برای هدایت بهتر کاربر به موضوع مد نظر خود پیشنهاد می‌دهد. همانگونه که در تصویر زیر نمایش داده شده است، با جستجوی کلمه مدیریت زیر موضوعات مرتبط با عبارت "مدیریت" به کاربر پیشنهاد داده شده است.

پیشنهاد هوشمند زیرموضوعات مرتبط با عبارت مورد جستجوی کاربر "مدیریت"

شناسایی روند پژوهش‌های انجام شده در یک حوزه خاص

آگاهی از روند پژوهش‌ها و موضوعات داغ هر حوزه به منظور انتخاب موضوعات تحقیقی مناسب دارای اهمیت ویژه‌ای برای پژوهشگران می‌باشد. همچنین این اطلاعات می‌تواند به عنوان یک شاخص مهم برای اتخاذ تصمیم‌ها و تدوین سیاست‌های کلان برای مدیران تصمیم ساز باشد. فراهم آوردن چنین اطلاعاتی را می‌توان به عنوان یکی از کارکردهای مهم جویشگرهای علمی به عنوان درگاه ارتباطی بین پژوهشگران و اسناد علمی در نظر گرفت.

در تصویر زیر به صورت نمونه روند پژوهش‌های انجام شده در سال‌های مختلف با موضوع "اعتیاد به اینترنت" نمایش داده شده است. همانگونه که در شکل مشخص است از سال 91 یک جهش عمده در پژوهش‌های مرتبط با این موضوع رخ داده است.

روند پژوهش‌های انجام شده در سال‌های مختلف روی یک موضوع خاص "اعتیاد به اینترنت"

معرفی حوزه فعالیت پژوهشگران در قالب ابرکلمات

شناسایی پژوهشگران فعال در هر حوزه تحقیقاتی از منظرهای مختلف دارای اهمیت. با شناسایی این پژوهشگران این امکان محقق می‌شود تا در صورت لزوم به دانش این افراد در فرایندهای تحقیقاتی مرتبط، از تجربیات ایشان استفاده شود. همچنین با دنبال کردن فعالیت این پژوهشگران امکان آگاهی از فعالیت‌های جدید و به روز در حوزه تحقیقاتی مرتبط فراهم می‌شود.

در طراحی جویشگر علمی تلاش شده است تا با یک رویکرد خلاقانه حوزه تحقیقاتی پژوهشگران به تصویر کشیده شود. همانگونه که در تصویر زیر نشان داده شده است حوزه تحقیقاتی یک محقق به صورت ابرکلمات نشان داده شده است. در این نمایش هر چه تعداد پژوهش‌های پژوهشگر در یک موضوع خاص بیشتر باشد، عنوان موضوع با اندازه درشت‌تر رسم می‌شود و از سوی دیگر هر چه تعداد پژوهش‌ها در یک موضوع کمتر باشد، آن موضوع با اندازه کوچکتری نمایش داده می‌شود.

ابرکلمات از فعالیت‌های تحقیقاتی یک پژوهشگر (نمونه آقای دکتر بهروز مینایی)

طراحی واکنشگرا و سازگار با انواع موبایل و تبلت

با وجود گسترش تلفن های هوشمند و استفاده کاربران از این ابزارها برای براورده کردن نیاز خود، طراحی اکثر سایت های نمایه کننده اسناد علمی با این ابزارها سازگار نمی باشد. علم نت با طراحی واکنشگرا سعی کرده است تا این محدودیت را از مقابل پژوهشگران بر دارد.

طراحی واکنشگرا