یکی دیگر از قلعه های تاریخی استان گیلان با قدمتی حدودا هزار ساله، قلعه صلصال واقع در روستای قلعه دوش لیسار از توابع تالش می باشد ، بعضا” معتقدند دلیل نامگذاری روستای “قلعه دوش” موقعیت جغراقیایی آن نسبت به قلعه صلصال می باشد ، در نمائی زیبا از روستا چنین به نظر میرسد که روستا قلعه را به دوش می کشد.
ارتفاع این قلعه از سطح دریا تقریبا 100 متر بوده و ساکنان بومی این منطقه معتقدند که سازنده آن شخصی به نام صلصال ( و یا سلسال ) که زمانی در این ناحیه حکمران بوده می باشد. این قلعه چشم انداز زیبایی بر دشت و ساحل خزر داشته و به خاطر معماری نظامی آن جاذبه فراوانی برای گردشگران دارد. متاسفانه بدلیل دستبرد، قسمت هایی از دیوار های خارجی و داخلی آن تخریب شده ولی بخش های دیگر نسبتاً در امان مانده است. دسترسی به قلعه از جاده ی آسفالته ی لیسار، بعد از طی حدود ۱۰۰۰ متر از سمت شرق میسر می باشد.
کلمه صلصال با املای “صاد” در لغت به معنای گل خشکیده ورز داده شده جهت کوزه گریست ، اما بعضا معتقدند که نام اصلی این قلعه با املای سلسال با املای “سین” است و سلسال در لغت به معنای آب خنک و خوشگوار است که از محاسن این قلعه بوده است.
قلعه صلصال را بر روی صخره ای در ابعاد 40 در 50 متر مربع ساخته اند و داری دو قسمت خارجی و داخلی می باشد ، قسمت خارجی قلعه محوطه ای نسبتا وسیع بوده که از سنگهای رودخانه ای برای ساخت آن استفاده شده ، قسمت داخلی شامل ارگ قلعه ، اقامتگاه فرمانروای وقت ، آب انبار ، جایگاه نگهبانی ، سرویسهای بهداشتی ، شبکه آب رسانی و درگاه اصلی آن می باشد.
قلعه صلصال به دلیل شرایط خاص جغرافیایی و نزدیکی به دریای خزر دارای آب و هوای بسیار مطبوعی بوده و در اطراف آن چشمه ها و رودخانه های فراوانی جریان دارند که یکی از رودخانه های مهم آن رودخانه هره دشت (لیسار) و دیگری رودخانه خلیل جو یا قلعه بین است که رود هره دشت از ارتفاعات 2600 متری داش بلاغی تالش سرچشمه می گیرد. از چشمه های معروف این منطقه یکی چشمه حاج آقا بلاغی و دیگری آقا دابلاغی است که این چشمه در جنوب شرقی و در زیر قلعه واقع شده است.
عرض باوری قلعه ۱۸۵ تا ۲۱۵ سانتی متر و ارتفاع موجود آن ۵ تا ۶ متر که در قسمتهایی به ۱۰ تا ۱۲ متر می رسد. قطر دیوارهای جنوب غربی ۱۹۰ سانتی متر است. آب انبار این قلعه، خارج از ارگ آن و در شمال شرقی بنا قرار دارد و طول آن ۵ متر، عرض آن ۳ متر و ارتفاع از کف موجود تقریبا ۴ متر است. در ساخت آن آجرهای قرمز رنگ به ابعاد۴×۲۲×۲۲ سانتی متر، از ساروج و پوششی از گچ سفید به کار برده شده .
سابقه استقرار و فعالیت انسان را در روستای قلعه دوش نمی توان مشخص کرد، اما محققان می گویند این روستا، حدود 400 تا 500 سال است که محل اسکان احالی آن می باشد. از صنایع دستی روستا می توان به شال بافی و جوراب بافی اشاره نمود ولی اکثر اهالی روستا کشاورز بوده و برنج کاری حرفه اصلی آنها محسوب می گردد.
[gallery size="large" link="file" ids="1209,1210,1211,1212,1213"]منبع
