بایوس (Basic input/output System) یک میان افزار است که متشکل از یک IC الکترونیکی و برنامه ایی درون آن است. این قطعه نسبتا کوچک صاحب اختیار فرآیندی بزرگ در یک کامپیوتر است. از شروع زمان بوت تا کنترل قطعات سخت افزاری و رابط های I/O همگی تحت نظر "BIOS" هستند. بایوس های امروزی از نوع (UEFI) هستند که بسیاری از محدودیت های گذشته را از سر راه برداشته و با محیطی گرافیکی و قابل استفاده با موس،بسیار ساده تر از قبل در اختیار کاربر هستند.

با توجه به وظایف بسیار مهم این قطعه،اهمیت آن بر ما مشخص میگردد. اما آیا میدانید که به روز رسانی بایوس برای نوت بوک ها،در چه زمانی واقعا لازم است و یا در چه مواقعی باید این قطعه را آپدیت کرد؟برای پاسخ به تمام این پرسش ها با همراه شوید.

لپ تاپ ها نیز مانند دیگر سیستم های کامپیوتری، از بایوس استفاده میکنند. یک باتری سکه ایی ازنوع 3 ولت وظیفه حفظ اطلاعات وارد شده درون بایوس را برای زمان قطع جریان بر عهده دارد.پیش از هر چیزی بهتر است بدانید که دسترسی به این قطعه برای اکثر لپ تاپ ها بدون باز شدن امکان پذیر نیست و در صورتی که رمز بایوس را فراموش کنید،ریست کردن آن کار دشواری است که حتی گاها با برداشتن باتری و تخلیه جریان نیز انجام نمی پذیرد.

درایورهای بایوس به منظور تعویض برنامه (Program) و یا آپگرید آن،در بخش پشتیبانی وب سایت کمپانی ها موجود است.برخی از وب سایت های فعال در این زمینه نیز برنامه به روز رسانی بایوس ها را برای دانلود قرار داده اند که با یک جستجوی ساده، میتوانید به این وب سایت ها دسترسی پیدا کنید. برای به روز رسانی بایوس خود،در ابتدا باید از ورژن حال حاضر آن اطلاع کسب نمائید تا بتوانید بایوس جدید را شناسایی کنید.

برای این منظور به داخل تنظیمات بایوس وارد شده و اطلاعاتی مانند ورژن و سال ساخت را در جایی یادداشت نمائید. برای ورود به این تنظیمات میتوانید در زمان روشن شدن نوت بوک از کلید های (F2،Del) و یا کلیدهایی که در صفحه نخست نمایش داده میشوند،استفاده کنید.راه حل دوم برای کسب اطلاع از ورژن مورد نظر،استفاده از نرم افزارهایی مانند "CPU-Z" و نرم افزارهای مانیتورینگ اطلاعات سخت افزاری است.

بایوس یک میان افزار است که متشکل از یک IC الکترونیکی و برنامه ایی درون آن است.

پس از کسب اطلاع از تمامی موارد گفته شده در بالا،فایل بایوس مورد نظر را دانلود کنید.برای نصب بایوس یک نکته بسیار ضروری است و آن هم اتصال باتری لپ تاپ و اتصال به برق شهر به صورت همزمان است.توجه داشته باشید که اگر در زمان عملیات به روز رسانی،جریان برق به هر دلیلی از لپ تاپ دریغ گردد،شما دچار یک مشکل بزرگ خواهید شد.برای انجام این کار میتوان از نرم افزارهای اختصاصی مانند "InsideFlash" نیز استفاده کرد،اما در اکثر موارد آپدیت بایوس بسیار آسان بوده و مانند نصب یک نرم افزار سبک انجام میگیرد.

انجام آپدیت بایوس در چه زمانی واجب است؟
پس از این مقدمه،به سراغ مشکلاتی میرویم که با به روز رسانی بایوس برطرف میگردند و یا به عبارت بهتر،تنها راه برطرف کردن آنها به روز رسانی بایوس است.

1- اگر نوت بوک خود را در زمانی خریداری کرده اید که ویندوز هایی مانند 8،10 و حتی 7 در بازار وجود نداشته اند و حال قصد ارتقاء سیستم عامل خود را دارید،ممکن است پس از نصب ویندوز جدید از ناهمانگی هایی مطلع شوید و یا پرفورمنس لپ تاپ خود را چندان جالب نبینید.برای این منظور به روز رسانی بایوس به عنوان اولین اقدام توصیه میگردد.توجه داشته باشید که ممکن است بایوس شما برای این ویندوز ها (Release) نشده باشد و با انجام به روز رسانی این مشکلات برطرف خواهد شد.

2- اگر در زمان ارتقاء سخت افزاری مانند افزایش حجم رم،تعویض هارد دیسک با درایور SSD و حتی ارتقاء حجم هارد دیسک با مشکلاتی مانند صفحه آبی (Blue Screen)،ریستارت شدن های نامنظم،عدم استفاده و شناسایی حافظه رم اضافه شده و...مواجه شدید،به عنوان اولین اقدام بایوس خود را به روز رسانی کنید.توجه داشته باشید که برای هر گونه ارتقاء سخت افزاری،رجوع به اطلاعات سازنده برای پشتیبانی از قطعه ضروری است.

3- گاهی برخی از مشکلات مانند یک نقطعه ضعف از ابتدا به همراه یک و یا چند مدل خاص از نوت بوک ها،همراه است و با همان ایراد وارد بازار میگردد.از جمله آنها میتوان به برخی از ناهماهنگی ها چیپست در سری Z برند لنوو و قفل شدن فرکانس پردازنده در مدل های Z510 و Z410 همین برند اشاره کرد.در این موارد نیز بهترین راه استفاده از آپدیت های معرفی شده است.گاها معرفی این آپدیت ها چندان زمان بر نخواهد بود و بهتر است برای رفع ایراد از سمت کمپانی مقداری صبر کنید تا اینکه نصب بایوس های متفاوت را تست کنید.

4- از آنجایی که بایوس یک IC است که اطلاعات درون آن قرار دارد،پس تمام خاصیت های الکترونیکی (Program) برای آن نیز صدق میکند.در زمان بروز مشکلات مربوط به (Program) تکنسین ها به وسیله دستگاهی به نام (Programmer) قطعه مورد نظر را مجددا برنامه ریزی کرده و درون برد الکترونیکی بر میگردانند.در زمانی هم که IC مورد نظر قابل استفاده نباشد،همین عمل را بر روی یک IC خام و مشابه انجام میدهند.

توجه داشته باشید که این پروسه در حد محدود و فقط به عنوان مقدمه گفته شده و این موضوع بسیار طولانی و پیچیده است.بسیاری از مشکلات تمامی IC ها به دلیل نقص فنی در ترانزیستورهای به کار رفته در آنها است.در صورت مشاهده این مشکلات که اکثرا به صورت اتفاقی (Random) و در فواصل زمانی نامنظم اتفاق می افتند،عملیات به روز رسانی بایوس لازم است.این موارد مانند قفل شدن های رندم بر روی صفحه اول بوت (صفحه ایی که نام برند لپ تاپ بر روی آن است)،عدم شناسایی برخی ورودی/خروجی ها مانند USB،عدم سوئیچ بین گرافیک ها در لپ تاپ های (Optimus)،از کار افتادن پد لمسی لپ تاپ،خاموشی های ناگهانی،نمایش جمله ایی مبنی بر عدم توانایی در پیدا کردن هارد دیسک و SSD در زمان بوت،ناتوانی در شناسایی باتری و گرمای ناگهانی و بدون دلیل هستند.

آپدیت بایوس در واقع یک عملیات مانند (Program) را که در بالا توضیح دادیم،بر روی IC انجام میدهد.انجام تخلیه و ورود مجدد برنامه درون IC به صورت ناخود آگاه باعث برطرف کردن بسیاری از مشکلات و چسبندگی های ترانزیستوری میگردد.در بسیاری از موارد یک آپدیت ساده بسیاری از مشکلات ذکر شده در بالا را برطرف میکند.توجه داشته باشید که اگر این مشکلات به صورت دائمی و نه اتفاقی باشند،میتوانند دلائل دیگری نیز برای بروز آنها وجود داشته باشد.

5- بسیاری از پردازنده های (Multi Core) استفاده شده در نوت بوک ها،دارای یک قابلیت به نام (Turbo Boost) هستند.در این حالت پردازنده ها توانایی کار در صورت فراهم شدن پردازش های سنگین را افزایش داده و پردازنده با فرکانسی بیشتر از فرکانس پایه فعالیت خواهد کرد.این قابلیت به صورت پیش فرض در اکثر لپ تاپ ها فعال بوده و در صورت نیاز به پردازش بیشتر دست به کار خواهد شد.در تعدادی بسیار محدود از گزارشات خرابی،کاربران از کرش (Crash) و یا هنگ های مداوم سیستم در حالت (Turbo Boost) شکایت دارند.در این حالت نیز برخی از کمپانی ها با ساخت یک ورژن جدید از بایوس و برطرف کردن باگ های مربوطه،این مشکل را رفع کرده اند.

6- آخرین موردی که لازم است تا بایوس خود را برای آن به روز رسانی کنید،اعلان رسمی از سمت کمپانی سازنده است.گاهی در حالی که همه چیز به خوبی پیش میرود،کمپانی از انتشار یک نسخه جدید بایوس برای برخی از مدل های خود خبر میدهد.این نسخه ها معمولا با برطرف کردن باگ های شناسایی شده،عملکرد کلی نوت بوک را نیز بهبود میبخشند.

در پایان توجه داشته باشید که اگر نوت بوک شما به خوبی کار کرده و مشکل خاصی ندارد،به روز رسانی بایوس نه تنها لزومی ندارد،بلکه توصیه نیز نمیشود.در هنگام به روز رسانی تمام نکات امنیتی را رعایت کرده و تا پایان عملیات صبور باشید.قبل از شروع ارتباط با اینترنت را قطع نمائید،آنتی ویروس را غیر فعال کنید و تمام نرم افزارهای در حال اجرا را ببندید.پس از به روز رسانی نوت بوک ریستارت شده و مجددا شروع به کار خواهد کرد.پس از آپدیت و برای اولین بار ممکن است که صفحه اصلی بوت زمانی بیشتر از قبل نمایش داده شود و حتی این زمان به چند دقیقه نیز خواهد رسید.

منبع: sakhtafzarmag.com